Na današnji dan umro car Justinijan, uhapšen Andrija Artuković, Tomaš Masarik izabran za prvog predsednika Čehoslovačke, rođen Klod Mone

Na današnji dan 565. - Umro je romejski (vizantijski) car Justinijan I Veliki koji je po dolasku na presto 527. težio da obnovi moć i veličinu Rimskog carstva, sa sedištem u Carigradu. Pokorio je 534. Vandale u severnoj Africi, 555. Ostrogote u Italiji i osvojio deo Španije.

Po njegovom nalogu pripremljen je zbornik "Corpus juris civilis" u kojem je kodifikovno rimsko pravo.Uknuo je sve nehrišćanske filozofske škole u Atini, uključujući i Platonovu akademiju. Sagradio je baziliku Sveta Sofija u Carigradu (532-37) koja je bila najvažniji hram pravoslavnog hrišćanstva do 1453, kada je padom Carirafa pretvorena u džamiju (Aja Sofija), a 1934. u muzej.

Sazvao je Peti vaseljenski sabor sa namerom da pomiri hrišćane sa monofizitima u Egiptu i Siriji. Justinijan se smatra "poslednjim rimskim" i "prvim vizantijskim" carem, a mnogi njegovu vladavinu vide kao razmeđe Starog i Srednjeg veka.

Na današnji dan 1984. godine u Los Anđelosu je uhapšen ratni zločinac Andrija Artuković, ministar unutrašnjih poslova Nezavisne Države Hrvatske u Drugom svetskom ratu.

U SAD je pobegao 1948. ali su američke vlasti uporno dobijale da ispune zahtev Jugoslavije za ekstradiciju. Izručen je 12. februara 1986, a u maju te godine osuđen na smrt. Umro je u zatvoru 1989.

1533 - Španski osvajači pod komandom Fransiska Pisara zauzeli su grad Kusko, prestonicu carstva Inka, u današnjem Peruu.

1770 - Škotski istraživač DŽejms Brus je otkrio da je izvorište Plavog Nila u jezeru Tana u severozapadnoj Etiopiji.

1840 - Rođen je francuski slikar Klod Mone, jedan od osnivača impresionizma. Po njegovoj slici "Impresija, izlazak sunca", izloženoj 1874. u Parizu, nazvan je ceo slikarski pravac koji će imati veliki uticaj na razvoj likovnog stvaralaštva.

1847 - U Švajcarskoj je izbio građanski rat snaga Švajcarske konfederacije i sedam katoličkih kantona (Zonderbund), koji je okončan krajem istog meseca porazom Zonderbunda.

1863 - Rođen je belgijski hemičar Leo Bakeland, koji je postupkom kondenzacije formaldehida i fenola pronašao čvrstu plastičnu masu bakelit.

1889 - Rođen je indijski državnik DŽavaharlal Nehru, prvi premijer Indije po sticanju nezavisnosti (1947-64), jedan od osnivača i istaknuti lider Pokreta nesvrstanih zemalja.

1891 - Rođen je kanadski fiziolog Frederik Grant Banting koji je s Čarlsom Bestom 1921. izolovao insulin. Godine 1923. podelio je Nobelovu nagradu za medicinu s DŽonom Meklaudom, profesorom koji je nadgledao njihov rad. Smatrajući da je Best neuporedivo zaslužniji od Meklauda, svoju nagradu je podelio s njim.

1910 - Avion kapetana Eugena Elaja prvi je u istoriji vazduhopolovstva koji je uzleteo sa broda. Brod je bio "Birmingem", usidren u američkoj luci Hempton Rouds.

1918 - Tomaš Masarik je izabran za prvog predsednika Čehoslovačke.

1935 - Rođen je kralj Jordana Husein koji je u 18. godini nasledio oca, svrgnutog kralja Talala. Godine 1956. otkazao je britansko-jordanski ugovor iz 1948, nakon čega su Britanci napustili Jordan. U ratu sa Izraelom juna 1967. borio se na strani Egipta, ali su njegove vojne snage 1970. likvidirale oružane formacije Palestinskog oslobodilačkog pokreta u Jordanu.

1946 - U Argentini je umro Manuel de Falja, jedan od najznačajnijih španskih kompozitora i pijanista 20. veka. Usvoje delo uspešno je ukomponovao andaluzijsku i kastiljansku narodnu muziku ("Noći u španskim vrtovima", "Sedam španskih narodnih pesama", baleti "Ljubav čarobnica", "Trorogi šešir").

1979 - U zemljotresu u provinciji Korasan na istoku Irana poginulo je 385 ljudi.

1983 - Prve američke krstareće rakete stigle su u britansku vazduhoplovnu bazu Grinhem Komon, uprkos protestima pacifista.

1988 - Palestinsko nacionalno veće prihvatilo je rezoluciju 242 UN, a time i novu političku strategiju koja sadrži priznavanje države Izrael, mirovne pregovore i odbacivanje terorizma.

1989 - Crnački nacionalni pokret SWAPO izvojevao je ubedljivu pobedu na prvim izborima u Namibiji.

1991 - Princ Norodom Sihanuk vratio se u Kambodžu posle 13 godina izgnanstva.

1994 - U tropskoj oluji "Gordon" na Haitiju poginulo je 829 ljudi.

1999 - Stupile su na snagu sankcije UN donete zbog odbijanja Avganistana da izruči Osamu bin Ladena koji je, prema tvrdnjama SAD, bio glavni inspirator bombaških napada na američke ambasade u Keniji i Tanzaniji.

2000 - Na konferenciji Pakta za stabilnost Jugoistočne Evrope, koja je prvi put održana u Beogradu, SR Jugoslaviji je obećana pomoć od pola milijarde evra.

2001 - Pet država naslednica bivše SFRJ postiglo je dogovor o početku pripreme za preraspodelu 74,5 miliona dolara u zlatu što bi bila prva tranša ukupne zaostavštine od oko dve milijarde dolara.

2003 - Kralj Svazilenda - Msvati III prihvatio je formalno novi Ustav po kojem svu vlast ima kralj.

2007 - Umro je Ajra Levin autor bestselera "Rozmarina beba" i "Momci iz Brazila", po kojima su snimljeni uspešni filmovi. Tokom duge karijere Levin je pisao i za televiziju i za Brodvej.

(RT Vojvodine)